Jak dobrać naciąg tenisowy ?
Zadajesz sobie pytanie "jaki naciąg wybrać?".., to dobrze, ponieważ doborowi naciągu tenisowego poświęca się z reguły znacząco mniej (jeśli w ogóle), uwagi niż ma to miejsce w przypadku rakiety - niesłusznie. Określany jako dusza rakiety odpowiednio dobrany, może uwypuklić jej mocne strony jak i spotęgować atuty w grze jej użytkownika. Z kolei dobrany nie właściwie może doprowadzić odwrotnej sytuacji.
Ze względu na mnogość materiałów z jakich produkuje się naciągi, których z resztą ciągle przybywa, najpowszechniejszym kryterium podziału strun jest ich konstrukcja.
Naciągi Jednolite (poliestrowe i co-poliestrowe)
Naciągi jednolite tzw. monofilamenty, to struny składające się z jednego jednolitego włókna najczęściej pokrytego cienką warstwą ochronną zmniejszającą tarcie. Taka budowa ma na celu utrzymanie jak największej wytrzymałości mechanicznej oraz kontroli.
Najczęściej monofilamenty wykonane są z poliestrów lub poliestrów z dodatkami (co-poliestry) i to właśnie ten rodzaj strun cieszy się największym powodzeniem wśród graczy tak zawodowych (ponad ¾ cyklu ATP i WTA w tym Rafael Nadal), jak i rekreacyjnych, głównie poza sprawą możliwości nadawania największych rotacji i wytrzymałości.
Ograniczeniami tego typu strun jest szybsza utrata napięcia oraz wysoka sztywność. Producenci naciągów próbują walczyć z tymi atrybutami stosując określone dodatki do poliestrów (np. poliolefiny) oraz testując inne materiały do ich produkcji, jak Zyex czy poliamidy.
Przykładowe naciągi jednolite:
Naciągi wielowłókniste
Naciągi wielowłókniste tzw. multifilamenty to struny składające się z wielu włókien, których kształt, wielkość, ułożenie etc., jest różne w zależności od producenta, jak również samego typu naciągu. Multifilamenty najczęściej zbudowane są włókien nylonowych lub poliamidowych. Konstrukcję wielowłóknistą cechuje większa dynamika oraz niższa sztywność, a co poza tym idzie, większy komfort.
Słabymi stronami tego typu naciągów jest przede wszystkim mniejsza odporność mechaniczna, a więc szybsze przecieranie się i pękanie strun oraz mniejsza „dostępność” rotacji. Podobnie jak w przypadku monofilamentów producenci starają się zwiększyć wytrzymałość takich strun testując do ich konstrukcji inne materiały w tym typowe dla monofilamentów poliestry, jak również dodatkowe warstwy ochronne, bądź lubrykanty zmniejszające tarcie.
Przykładowe naciągi wielowłókniste:
Naciągi naturalne
Naciągi naturalne to naciągi wielowłókniste wykonane z włókien pochodzenia zwierzęcego (obecnie najczęściej krowich), co przekłada się na ich wyższą cenę. Struny naturalne cechuje duża dynamika oraz komfort, są one jednak wrażliwe na warunki atmosferyczne, szczególnie wilgoć.
Przykładowe naciągi naturalne:
Właściwości naciągów jednolitych i wielowłóknistych
| Monofilamenty | Multifilamenty |
---|---|---|
Rotacja | + | - |
Wytrzymałość | + | - |
Komfort | - | + |
Dynamika | - | + |
Trzymanie napięcia | + | + |
Średnice naciągów tenisowych
Naciągi tenisowe najczęściej dostępne są w różnych średnicach, co pozwala na ich lepsze dopasowanie do oczekiwań użytkownika. Przyjmuje się, iż ta sama struna wciągnięta z tą samą siłą, ale o mniejszej średnicy będzie charakteryzowała się większą dynamiką, komfortem, rotacją, będzie jednak mniej wytrzymała oraz szybciej traciła swoje właściwości w tym napięcie z jaką została wciągnięta.
Dla rakiet o przeplotach zamkniętych (18 pionach) zaleca się stosowanie strun o mniejszej średnicy, aby zwiększyć komfort, dynamikę oraz dostęp do rotacji. W przypadku przeplotów otwartych (16 pionów) nie ma konieczności używania naciągów o większej średnicy pod warunkiem, iż nie ma problemu z ich wytrzymałością. Najpopularniejszą grubością struny często polecaną początek jest średnica 1.25mm lub 1.30mm.
Średnica struny | Komfort | Rotacja | Dynamika | Wytrzymałość |
---|---|---|---|---|
Większa | - | - | - | + |
Mniejsza | + | + | + | - |
Naciągi hybrydowe
Czasem żaden typ strun niezależnie, czy to w większej, czy mniejszej średnicy, wciągnięte mocniej lub słabiej samodzielnie nie spełnia pokładanych weń oczekiwań.
W takich przypadkach rozwiązaniem może się okazać hybryda, czyli użycie jednego typu strun jako pionów, a innego jako poziomów w rakiecie. Takie skrzyżowanie naciągu naturalnego z monofilamentowym jest rozwiązaniem dość popularnym wśród zawodników stosujących hybrydy w cyklu rozgrywkowym ATP jak i WTA.
Hybrydy można podzielić na te, w których jako strun pionowych używa się miękkich multifilamentów (w przypadków tenisa zawodowego i często naciągów naturalnych) oraz tych, gdzie strunami pionowymi są monofilamenty poliestrowe.
MULTIFILAMENTY NA PION
Hybrydy, w których strunami pionowymi są naciągi wielowłókniste nastawione są na dynamikę, komfort oraz czucie, natomiast ich słabą stroną jest jednak wytrzymałość, dlatego w takich kombinacjach często stosowane multifilamentowe piony mają nieco większą średnicę niż struny poziome.
W cyklu zawodowym hybrydą, w której pionami są naciągi naturalne, stosują takie legendy dyscypliny jak m.in. Roger Federer, Novak Djokovic, Serena i Venus Williams, Bob i Mike Bryan.
MONOFILAMENTY NA PION
Hybrydy gdzie pionami są naciągi monofilamentowe przede wszystkim stawiają na wytrzymałość oraz kontrolę, ponieważ z natury są to struny wytrzymalsze, są one najczęściej tej samej grubości co struny poziome. Takich hybryd (ponownie gdzie multifilamentem jest naciąg naturalny) używają m.in. Andy Murray, czy polscy zawodnicy jak Agnieszka Radwańska, Marcin Matkowski czy Mariusz Fyrstenberg.
Przykładowe naciągi hybrydowe:
Sztywność naciągów
Zanim sięgnie się po hybrydy należy pamiętać, że struny nawet o tej samej konstrukcji potrafią drastycznie się różnić. Dość powiedzieć iż obecnie dostępne na rynku dwa najbardziej skrajne monofilamentowe poliestry o tej samej średnicy charakteryzuje niemal dwukrotna różnica w sztywności.
Sztywność wzrasta wraz ze wzrostem średnicy, dlatego jeśli dana struna odpowiada użytkownikowi ale poszukuje on czegoś nieco bardziej komfortowego, pierwszym krokiem jaki powinien wykonać zainteresowany to przetestowanie tej samej struny w mniejszej średnicy.
Najsztywniejszymi naciągami, a jednocześnie najbardziej wytrzymałymi są niezależnie od konstrukcji struny wykonane z aramidów (np. Kevlaru) oraz Vectranu. Są one jednak tak sztywne iż są odradzane większości użytkownikom rekreacyjnym, którzy mogą odnaleźć wystarczającą wytrzymałość w monofilamentowych poliestrów.
Najbardziej komfortowymi, a co poza tym idzie tymi o najniższej sztywności są naciągi naturalne, nawet najcieńsze multifilamenty syntetyczne nie osiągają tak niskiej wartości tego parametru. Ze względu jednak na cenę strun naturalnych gracze rekreacyjni korzystają z bardziej ekonomicznych multifilamentów syntetycznych.
Konstrukcja | Materiał | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Aramidy | Nylon | Poliamidy | Poliestry | Poliolefiny | Vectran | Zyex | |
Monofilamenty | +++++ | ++ | ++ | +++ | ++ | +++++ | ++ |
Multifilamenty | ++++ | + | + | ++ | + | ++++ | + |
Wybór naciągu dla dzieci i dorosłych
Skoro posiadasz już wiedzę na temat konstrukcji naciągów, tego jakie konkretnie mają właściwości nadszedł czas, aby wybrać odpowiednie naciągi do swojej rakiety, podzielimy ten temat na wybór naciągu dla dorosłych i dla dzieci.
Jaki naciąg dla dziecka?
W przypadku małych podopiecznych priorytetem jest ochrona ich zdrowia, zaleca się stosowanie strun miękkich o jak największym stopniu wytłumienia tj. multifilamentów. Natomiast naciągi poliestrowe są odradzane.
Dobór naciągu tenisowego dla dorosłych
Początkującym tenisistom zaleca się używanie strun o średnicach 1,20.do 1.30 mm w przypadku monofilamentów oraz 1.30 i 1.35 mm w przypadku multifilamentów. Sugerowane jest również, szczególnie w tym pierwszym przypadku rozpoczęcie przygody od strun o niższej sztywności. Na etapie nauki wytrzymałość wyżej wymienionych nie będzie stanowić ograniczenia.
Zdobyte doświadczenie pozwala na świadome podjęcie decyzji w kwestii wyboru naciągu. Powinna ona uwzględniać przede wszystkim technikę uderzeń oraz oczekiwania względem samego naciągu, ale również do pewnego stopnia charakterystykę używanej rakiety.
Dobór średnicy używanego naciągu w kontekście rakiety wiąże się przede wszystkim z jej przeplotem. Wraz z gęstością układu strun rośnie ich wytrzymałość oraz kontrola, spada jednak dostęp do rotacji, dynamika jak i komfort.
Dlatego generalnie do przeplotów zamkniętych (18 pionów) zaleca się używanie strun o mniejszej średnicy, z kolei im rzadszy rozkład strun tym większe uzasadnienie dla stosowania średnic większych. Dla ekstremalnie otwartych przeplotów (16x15) dedykowane są struny o niecodziennie dużych średnicach (>1,35mm) jednakże nie są one zalecane w przypadku braku problemów z wytrzymałością strun o mniejszej grubości.
Priorytet czyli rotacja, dynamika, komfort i wytrzymałość
Aby prawidłowo wytypować rodzaj oraz średnicę strun współgrających z umiejętnościami oraz oczekiwaniami użytkownika należy określić priorytetowe cechy naciągu, jakimi ma się on charakteryzować. Poniżej znajdziesz przygotowane przez nas opisy priorytetów takich jak rotacja, dynamika, komfort oraz wytrzymałość.
Priorytet: rotacja
Największą łatwość nadawania rotacji oferują monofilamenty, szczególnie te wykonane
z poliestrów. Ponadto cechę tę potęguje dobór mniejszych średnic oraz naciągów o przekątnym przekroju oraz szorstkiej powierzchni.
Te ostatnie zmniejszają jednak wytrzymałość naciągu w wyniku potęgowania tarcia między poszczególnymi strunami w rakiecie.
Priorytet: dynamika
Dynamika odejścia piłki od strun rośnie wraz elastycznością naciągu. Zwiększenie tego parametru uzyskuje się zatem poprzez wybór naciągów wielowłóknistych, szczególnie tych wykonanych z jelit, nylonu lub poliamidów.
Ponadto dynamikę można zwiększyć stosując struny o mniejszej średnicy jak również wciągając je z mniejszą siłą.
Priorytet: komfort
Parametr tożsamy z elastycznością naciągu, a co za tym idzie jego zdolnością do absorpcji drgań. Największy komfort charakteryzuje więc struny wielowłókniste wykonane z jelit, nylonu, poliolefin etc. szczególnie z dodatkiem pochłaniającego drgania poliuretanu.
Tak jak w przypadku dynamiki stosując struny o mniejszej średnicy jak również wciągając je z mniejszą siłą można dodatkowo poprawić ten parametr.
Priorytet: wytrzymałość
Cecha charakterystyczna dla naciągów o konstrukcji monofilamentowej. Największą wytrzymałość mechaniczną posiadają struny Kevlarowe oraz Vectranowe o takiej konstrukcji, jednakże z powodu ich ekstremalnie wysokiej sztywności zaleca się stosowanie alternatywy w postaci poliestrów o jednolitej konstrukcji.
Dodatkowo wytrzymałość rośnie wraz ze średnicą strun oraz mniejszą siłą naciągnięcia.
| Konstrukcja | Materiał | Średnica | Siła naciągnięcia |
---|---|---|---|---|
Rotacja | Monofilament | Poliestry | Mniejsza | Nie dotyczy |
Dynamika | Multifilament | Jelito, Nylon, Poliamidy | Mniejsza | Mniejsza |
Komfort | Multifilament | Jelito, Nylon, Poliolefiny, Zyex, Poliuretan | Mniejsza | Mniejsza |
Wytrzymałość | Monofilament | Kevlar, Vectran, Poliestry | Większa | Mniejsza |